Pilot kabini, pilotun oturduğu ve uçağı kumanda ettiği yerdir. Radar ve suni ufuk gibi seyrüsefer sistemlerinden uçağı doğru rotada tutmak için yararlanılırken ,uçuş aletleri uçağın çeşitli parçalarının o anki durumunu gösterir.
Ilk Pilot Kabinleri
İlk pilot kabinleri pek konforlu değildi. çoğunun üstü açıktı ve pilotla yolcuları hava koşullarına karşı korumasız bırakıyordu. Modern bir uçağın pilot kabini kumandalar ve uçuş aletleriyle doludur iık uçakların pilot kabinleri ise bugünkülere kıyasla boş sayılırdı. Bu uçakların pilot kabinlerinin ne kadar basit olduğunu eski model bir uçağın pilot kabinine bakarak anlayabilirsiniz.
Pilot Kabininden Kanada iletim
Planörlerde ve hafif uçaklarda, pilot kabinindeki kontroller bir kablo ve makara sistemiyle doğrudan kontrol yüzeylerine bağlıdır. Daha büyük uçaklarda ise, mekanik kablolu sistemler yerine hidrolik sistemler vardır. Hidrolik güç, yüksek basınç altındaki bir sıvının kullanılmasıyla elde edilir. Hidrolik sistemde, silindirleri ve boruları doldurmak için çok soğuk havalarda bile donmayan bir sıvı kullanılır.
Suni Ufuk
Suni ufuk, pilota uçağın düz uçup uçmadığını bildirir. Jiroskopun kadranında dünyanın ufkuyla paralel bir çizgi vardır. Bu çizgi, suni ufuktur. Uçak bir yana yattığı zaman, o yöndeki kanadı temsil eden çizgi ufuk çizgisinin altına iner. Örneğin, uçak yana yatarak dönerken ufuk çizgisi yan yatıyor gibi gözükür. Gerçekte, ufuk çizgisi dünyanın ufkuyla paralel kalırken, uçak (kadranındaki kanatlar da dahil) onun etrafından yan yatmaktadır.
Pitot Tüpü ve Hava Hız Göstergesi
Pitot tüpü, uçağın kanadına ya da gövdesine monte edilen küçük bir tüptür. Iki tip hava basıncını ölçer. Statik hava basıncı denen, tüpün çevresindeki havanın basıncını ve ilk vuruş basıncı dene, uçak uçtukça tüpün içine hızla akan havanın basıncını. Bu bilgiler uçağın uçuş aletlerine iletilir. Bir uçağın havadaki hızı, hava hız göstergesi ile gösterilir. Pitot tüpü tarafından ölçülen iki hava basıncı arasındaki ilişki, hava hız göstergesi tarafından uçağın hava hızına dönüştürülür.
Elektronik Kablolu Uçuş
Çok yeni uçaklarda, hidrolik sistemlerin bazıları yerini elektronik kablolu uçuş adı verilen daha gelişmiş bir sistemi bırakmıştır. Elektronik kablolu uçuşta, elektrik kabloları bir bilgisayardan çıkıp kanatlarda ve kuyrukta bulunan elektrik motorları ve küçük hidrolik sistemlerin birleşiminden oluşan aktüatörlere (hareket ettiriciler)gider. Pilot kontrollere hareket verdiğinde, bilgisayardan gelen sinyaller, kontrol yüzeylerini hareket ettirmeleri için motorları ve hidrolikleri yönlendirir .Elektronik kablolu uçuş, hidrolik sistemlere göre daha hassas ve hafiftir., ayrıca bozulduğunda tamir edilmesi daha kolaydır ve uçağın uçuş bilgisayarı ile uyumludur.
Altimetre
Altimetre, pilota uçağın irtifasını yani yerden altimetreler radar kullanırken, kimisi de pitot tüpünden gelen statik basınç değerini kullanılır. Yükseklere çıkıldıkça hava basıncı azalır, altimetre de çevredeki hava basıncı değerinden yararlanarak uçağın yüksekliğini hesaplayabilir.
Modern Pilot Kabinleri
Uçaklar geliştikçe, kumandalar ve uçuş aletlerinin sayısı artı ve pilot kabinleri çok daha karmaşık hale geldi. Boeing 777 ve Airbus A340 gibi gelişmiş yolcu uçaklarının eskiye oranla daha basit ve daha iyi düzenlenmiş, özel olarak tasarlanmış, uçuş güvertesi adı verilen pilot kabinleri vardır. C340'ın pilot kabininde tek tek sıralanmış uçuş aletleri yerine çeşitli türde bilgileri gösteren bilgisayar ekranları vardır.
Seyrüsefer
İlk uçakların, pilotların yollarının bulabilmek için haritalardan ve bir pusuladan başka kullanacak pek fazla şeyleri yoktu. Rotalarını yeryüzü şekillerine bakarak saptarlardı. Buna kör uçuş denirdi. Kör uçuş günümüzde nadiren kullanılıyor. Pilotlar daha çok, telsiz ve radarlı seyrüseferi, harita bilgisayarlarına ve uçağın yüksekliğini, hızını ve istikametini gösteren aletlere güveniyorlar.
Jiroskop
Uçağın hareketlerindeki yön değişikliklerini saptamaya yardım eden iki ana alet vardır. Bunlar jiroskop ve ivmeölçerdir. Uçaklarda kullanılan jiroskop dairesel bir çerçeve içinde hızla dönen bir disktir. Çerçeve uçakla beraber hareket ederken,disk her zaman tam olarak yanı pozisyonda durur. Çerçevenin döndüğü yön ve dönüş miktarı, pilota uçağın hareketindeki değişiklikleri bildirir. Jiroskop, suni ufuk ve bir tür manyetik olmayan pusula olan istikamet jiroskopu gibi önemli seyrüsefer aletlerinde kullanılır.
İvmeölçer
İvmeölçer, jiroskop ile hemen hemen aynı görevi yapan elektronik bir alettir. Ivmeölçerin bir parçası sabit bir konumda dururken, diğer parçası uçakla beraber hareket eder. Elektrik, iki parça arasında manyetik bir alan oluşturur ve uçağın hareketindeki herhangi bir değişiklik bu manyetik alanı bozar. Bu değişiklik hareketin miktarını hesaplayan bir bilgisayara gönderilir.
Otomatik Pilot
Günümüzde kullanılmakta olan uçakların çoğunda otomatik pilot denen bir sistem vardır. Bu sistem, pilotun kumandaları her zaman tutmasına gerek kalmadan uçağı belirli bir rotada tutmaya yarar. Otomatik pilot, hareketleri tespit etmek için ivmeölçer ve jiroskoptan yararlanır. Eğer uçak rotasından sapıyorsa,otomatik pilotun bilgisayarı, servolar adı verilen elektrik motorlarını veya hidrolik motorları harekete geçirir. Bunlar, uçuş kontrollerini uçağı rotasına geri getirecek şekilde hareket ettirilir. Eğer uçak rotasından çok saparsa, otomatik pilot pilotu da uyarır. Otomatik pilotlar çok hassastırlar ama, örneğin kötü hava şartlarında uçuş sırasında olduğu gibi, pilotun becerisine ve deneyimine ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılamazlar.
Radar
Radar, kalabalık gökyüzünde uçağın güvenli bir şekilde uçmasına yardımcı olur. Bir radyo vericisi, kısa aralıklarla, herhangı bir nesneye çarptığı zaman vericiye geri önen radyo dalgaları yarar, Bu sinyallerin geri dönmesi için geçen süre pilota o cisimden ne kadar uzakta olduğunu bildirir.
Radyo Vericileri
Radyo vericileri, dünyanın her yerinde bulunurlar. Uçak bir vericiye sinyal gönderir. Verici de uçağa bir sinyal göndererek karşılık verir. Bu sinyalin uçağa varış süresi, pilota uçağın vericiden ne kadar uzakta olduğunu bildirir. Pilot aynı anda birçok verici ile irtibatta bulunarak uçağın kesin pozisyonunu bulabilir.
Hava Koridorları
Hava trafiği çok yoğun olduğu için, uçakların çarpışmasını önlemek amacıyla bazı kurallar konmuş, hava koridoru adı verilen hava otoyolu sistemleri yaratılmıştır. Her uçak diğer uçakların hava koridorlarından belli bir uzaklıkta olan bir hava koridorunda uçar.
Hava Trafik Kontrolü
Bir otomobil sürücüsünün karayollarındaki trafik kurallarına uyması gibi, bir pilot da uçuş sırasında hava trafiği kurallarına uymak zorundadır. Hava trafik kontrolörleri, hava trafiğini idare eder, rota değişikliklerine ve acil durumlarda pilotlara yardımcı olurlar. Kontrolörler, pilotlarla telsizle konutarak haberletirler.
Uçağın konumunu öğrenmek için de iki ayrı radar sistemi kullanırlar. Birinci radar kontrolörün taradığı alandaki bütün uçakları bulur. Ikincisi ise, her uçaktan,kontrolöre uçağı kimliğini, yüksekliğini ve planlanmış rotasını bildiren otomatik bir sinyal alır. Uçak bir alanın dışına çıktığı zaman, bir kontrolörün idaresinden diğer bir kontrolörün idaresine geçer.
Kademelenme ve iniş
Bir uçak, çok kalabalık bir havaalanına yaklaştığı zaman, kademelenme ismi verilen bir sisteme dahil olmak zorundadır. Birçok aynı kademeden oluşan bu sistem bir hava merdivenine benzer. Havaalanına varan uçak, sisteme en üst kademeden girer ve oval bir rotada dönmeye başlar. Altındaki uçaklar sırayla indikçe hava trafik kontrolörü tarafında merdivenin bir alt basamağına inmesi söylenir. En sonunda en alt basamağa ulaşan uçak iniş için piste yaklaşmaya başlar.
